East India Company పేరు దేశం లో ప్రతి వారికి కూడా తెలుసు. చాలా కాలం పాటు భారతీయులను బానిసలుగా చేసి భారతదేశాన్ని పాలించిన కంపెనీ ఇది.
ఈ కంపెనీ మొదట క్రీ.శ.1600 లో భారత గడ్డపై అడుగు పెట్టింది. ఆ తర్వాత వందేళ్లపాటు దేశం మొత్తాన్ని పాలించేందుకు తన మూలాలను ఏర్పరుచుకుంది. ఈ కంపెనీ పేరు మరియు వ్యాపారం ఇప్పటికీ కొనసాగుతోంది. కానీ భారతదేశాన్ని బానిసలుగా మార్చిన ఈ కంపెనీ ఇప్పుడు భారతీయుడిని బానిసగా మారింది . దాని గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం…
భారతీయ సుగంధ ద్రవ్యాల వ్యాపారం 17వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్టార్ట్ అయ్యింది . 16వ శతాబ్దంలో స్పెయిన్ మరియు పోర్చుగల్ సామ్రాజ్యవాదులు. బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్ ఆలస్యంగా రంగంలోకి దిగినప్పటికీ వాటి ఆధిపత్యం వేగంగా పెరిగింది. వాస్తవానికి, పోర్చుగీస్ నావికుడు వాస్కోడగామా భారతదేశానికి వచ్చిన తర్వాత, అతను ఇక్కడి నుండి ఓడలలో భారతీయ సుగంధ ద్రవ్యాలను తీసుకువెళ్లాడు. ఐరోపా అంతటా వారి డిమాండ్ పెరిగింది. వాస్కోడిగామా అపారమైన సంపదను కూడబెట్టాడు. ఐరోపా సామ్రాజ్యవాద దేశాల దృష్టి మన దేశంపై పడింది. ఈ పనిని బ్రిటన్ తరపున ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ చేసింది.
ఈస్టిండియా కంపెనీ స్థాపన ఉద్దేశం ఏమిటంటే?
బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యవాదం మరియు వలసవాదాన్ని ప్రోత్సహించడానికి బ్రిటిష్ వారు 17వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో East India Company ని స్థాపించారు. బ్రిటిష్ సామ్రాజ్య విస్తరణ కు కూడా అనేక అధికారాలను మంజూరు చేసింది. ఈ అధికారాలలో యుద్ధం చేసే హక్కు కూడా ఉంది. అటువంటి పరిస్థితిలో, సంస్థ దాని స్వతంత్ర మరియు పెద్ద శక్తివంతమైన సైన్యాన్ని కలిగి ఉంది. పోర్చుగల్ భారతదేశం నుండి సుగంధ ద్రవ్యాలను రవాణా చేసేది. ఈస్టిండియా కంపెనీ ఈ నౌకలను లక్ష్యంగా చేసుకుంది. తొలి నౌకను కొల్లగొట్టిన కంపెనీకి 900 టన్నుల సుగంధ ద్రవ్యాలు లభించాయి. వాటిని విక్రయించడం ద్వారా కంపెనీ భారీ లాభాలను ఆర్జించింది. ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ సుగంధ ద్రవ్యాల వ్యాపారంలో దాదాపు 300% భారీ లాభాలను ఆర్జించింది.
భారతదేశంలో కంపెనీ పాలన ఇలాగే కొనసాగింది. ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ భారతదేశంలో తన మూలాలను స్థాపించడం ప్రారంభించింది. సర్ థామస్ రో మొఘల్ చక్రవర్తి నుండి కంపెనీ వ్యాపార హక్కులను పొందాడు. కలకత్తా (ప్రస్తుతం కోల్‌కతా) నుండి భారతదేశంలో వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించారు. ఆ తర్వాత చెన్నై నుంచి ముంబైకి వ్యాపారం విస్తరించింది. సంస్థ యొక్క మొదటి శాశ్వత కర్మాగారం 1613 సంవత్సరంలో సూరత్‌లో స్థాపించబడింది. 1764 ADలో బక్సర్ యుద్ధం ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీకి నిర్ణయాత్మకమైనది. కంపెనీ క్రమంగా దేశం మొత్తం మీద నియంత్రణ సాధించింది. కొన్నాళ్లపాటు భారతదేశంలో తన పాలన కొనసాగించింది. అయితే.. 1857 తర్వాత భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలన మొదలైంది.
ఇప్పుడు కంపెనీ భారతీయ సంతతికి చెందిన వ్యక్తి చేతిలో ఉంది.
ఈ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ భారతదేశపు మొదటి కంపెనీ. అది భారతీయుడు కాదు. బ్రిటన్. ఈ సంస్థ భారతదేశాన్ని చాలా కాలం బానిస సంకెళ్లలో ఉంచింది. కంపెనీ పాలన ముగిసినప్పటికీ, దాని వ్యాపారం ఇప్పటికీ కొనసాగుతోంది. కానీ కాలం మారింది. ఒకప్పుడు భారతదేశాన్ని పరిపాలించిన కంపెనీని ఇప్పుడు భారతీయ సంతతికి చెందిన వ్యక్తి పాలిస్తున్నాడు. భారతీయ సంతతికి చెందిన సంజీవ్ మెహతా 2010లో ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీని 15 మిలియన్ డాలర్లు అంటే రూ. 125 కోట్లకు కొనుగోలు చేశారు. సంజీవ్ మెహతా దాదాపు ఒకటిన్నర దశాబ్దాలుగా ఈస్టిండియా కంపెనీని పాలిస్తున్నారు. ఇప్పుడు ఈ కంపెనీ పూర్తిగా ఇ-కామర్స్ కంపెనీగా రూపాంతరం చెందింది. ఈ వ్యాపారానికి భారతీయ సంతతికి చెందిన సంజీవ్ మెహతా నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. విశేషమేమిటంటే.. ఒకప్పుడు యుద్ధరంగంలో తన సత్తాను నిరూపించుకున్న ఈ సంస్థ టీ, కాఫీ, చాక్లెట్ వంటి ఉత్పత్తులను విక్రయిస్తోంది.
