భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) శుక్రవారం నాడు మహాత్మా గాంధీ (కొత్త) సిరీస్ కింద కొత్త గవర్నర్ సంజయ్ మల్హోత్రా సంతకంతో రూ.10, రూ.500 నోట్లను త్వరలో విడుదల చేయనున్నట్లు తెలిపింది. ఈ నోట్ల డిజైన్ అన్ని విధాలుగా మహాత్మా గాంధీ (కొత్త) సిరీస్‌లోని రూ.10, రూ.500 నోట్ల మాదిరిగానే ఉంటుందని కేంద్ర బ్యాంకు తెలిపింది. అయితే, గతంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ జారీ చేసిన రూ.10, రూ.500 నోట్లన్నీ చట్టబద్ధంగా చెలామణిలో ఉంటాయని తెలిపింది.
కొత్త నోట్‌లో ఏమి మారుతుంది
గవర్నర్ సంజయ్ మల్హోత్రా సంతకంతో రూ.10, రూ.200 నోట్లను జారీ చేస్తామని రిజర్వ్ బ్యాంక్ గత నెలలో ప్రకటించిన విషయం తెలిసిందే. మల్హోత్రా డిసెంబర్ 2024లో RBI గవర్నర్‌గా బాధ్యతలు స్వీకరిస్తారు. ఈసారి జారీ చేయబోయే నోట్లలో ఒక మార్పు ఉంటుంది. అది గవర్నర్ సంతకం. అంటే సంజయ్ మల్హోత్రా సంతకం కొత్త నోట్‌పై ఉంటుంది.
కరెన్సీని జారీ చేసే హక్కు RBIకి ఉంది
ఆరు సంవత్సరాలు గవర్నర్‌గా పనిచేసిన శక్తికాంత దాస్ స్థానంలో ఆయన నియమితులయ్యారు. భారత్ లో కరెన్సీని రిజర్వ్ బ్యాంకుకు మాత్రమే జారీ చేస్తుంది. సెక్షన్ 22 ప్రకారం.. భారతదేశంలో బ్యాంకు నోట్లను జారీ చేసే ఏకైక హక్కు రిజర్వ్ బ్యాంకుకు మాత్రమే ఉంది. సెక్షన్ 25 ప్రకారం.. బ్యాంకు నోట్ల రూపకల్పన, రూపం, సామగ్రిని RBI కేంద్ర బోర్డు చేసిన సిఫార్సులను పరిగణనలోకి తీసుకున్న తర్వాత కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆమోదించాలి.
నోట్ల ముద్రణ ఎవరి ఆమోదం తర్వాత జరుగుతుంది
కేంద్ర ప్రభుత్వం, ఇతర వాటాదారులతో సంప్రదించి, సంవత్సరానికి అవసరమైన నోట్ల పరిమాణాన్ని, డినామినేషన్ వారీగా రిజర్వ్ బ్యాంక్ అంచనా వేస్తుంది. ఇది నోట్ల సరఫరా కోసం వివిధ కరెన్సీ ప్రింటింగ్ ప్రెస్‌లకు ఇండెంట్‌లను ఉంచుతుంది. రిజర్వ్ బ్యాంక్, దాని క్లీన్ నోట్ పాలసీ ప్రకారం.. మంచి నాణ్యత గల బ్యాంకు నోట్లను ప్రజలకు అందుబాటులో ఉంచుతుంది. ఈ లక్ష్యాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, చెలామణి నుండి ఉపసంహరించబడిన బ్యాంకు నోట్లను పరిశీలిస్తారు, చెలామణికి తగిన నోట్లను తిరిగి జారీ చేస్తారు. చెలామణిలో ఉన్న నోట్ల నాణ్యతను నిర్వహించడానికి, మురికి లేదా చిరిగిన బ్యాంకు నోట్లు వంటి ఇతర నోట్లను నిరుపయోగంగా మారుస్తారు.
